Thuế quan và quy định “de minimis” khiến giá cước vận tải hàng không biến động mạnh
Giá cước vận tải hàng không toàn cầu đang tăng vọt do lo ngại về thuế quan và thay đổi chính sách “de minimis” của Mỹ, nhưng thị trường có thể đối mặt với nguy cơ sụt giảm mạnh chỉ trong vài tuần tới.
Giá cước vận tải hàng không đang gia tăng khi các chủ hàng gấp rút vận chuyển hàng hóa trước nguy cơ bùng nổ chiến tranh thương mại và việc Hoa Kỳ xóa bỏ miễn trừ thuế quan theo ngưỡng “de minimis” – tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo về khả năng sụp đổ giá cước trong thời gian tới.
Bất chấp thị trường “biến động và chia rẽ” trong tháng 3, giá cước vận tải hàng không toàn cầu tiếp tục tăng mạnh kể từ tháng trước, theo dữ liệu từ TAC Index.

Chỉ số Baltic Air Freight toàn cầu đã tăng 7,1% trong vòng bốn tuần tính đến ngày 31/3, nâng mức tăng trưởng lên 5,1% so với cùng kỳ năm trước – được đánh giá là “một kết quả đáng kể”.
“Đây là một diễn biến rất tích cực so với năm ngoái, khi giá cước vận tải hàng không tăng vọt do bùng nổ thương mại điện tử… Giá cước cao hơn trong khi chi phí nhiên liệu giảm có thể đang giúp các hãng vận tải hàng không gia tăng biên lợi nhuận,” ông Neil Wilson, biên tập viên của TAC nhận định.
Theo đánh giá chung của thị trường, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến sự tăng giá – đặc biệt trong hai đến ba tuần gần đây – là do lượng hàng hóa được vận chuyển gấp rút từ Trung Quốc sang Hoa Kỳ và châu Âu nhằm tránh các mức thuế mới do Hoa Kỳ áp đặt.
Chỉ số giá cước trên các tuyến từ Hồng Kông đi tăng 6,3% trong vòng bốn tuần tính đến ngày 31/3, cao hơn 1,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuyến từ Thượng Hải đi tăng tới 11,9% so với tháng trước, cao hơn 3,4% theo năm.
Tuy nhiên, ông Wilson cảnh báo rằng sau ngày 2/4, “khối lượng thương mại có thể bị ảnh hưởng và giá cước sẽ giảm do các mức thuế mới”. Ông cho biết một số nguồn tin đã ghi nhận việc giá cước giao ngay bắt đầu hạ nhiệt từ tuần này, “dù xu hướng này có tiếp diễn hay không vẫn cần theo dõi thêm”.
Ông Judah Levine, Trưởng bộ phận nghiên cứu tại Freightos, cũng lưu ý rằng ngoài vấn đề thuế quan, việc Hoa Kỳ xóa bỏ miễn trừ thuế đối với hàng hóa từ Trung Quốc theo ngưỡng “de minimis” vào ngày 2/5 tới đây sẽ khiến thị trường cước vận tải hàng không thêm phần biến động trong tháng tới.
“Đã có nhiều báo cáo về việc hủy các thỏa thuận chở hàng theo BSA giữa Trung Quốc và Mỹ, hủy các chuyến bay thuê riêng (charters), các hãng điều chuyển công suất sang khu vực khác và các dấu hiệu cho thấy khối lượng hàng hóa sẽ giảm do thương mại điện tử sụt giảm trước thay đổi về de minimis,” ông cho biết.
“Nếu hệ thống hải quan chưa được chuẩn bị đầy đủ, các chủ hàng cũng có thể phải đối mặt với tình trạng chậm trễ đáng kể tại các kho hải quan,” ông Levine cảnh báo thêm.
Ông dự báo sẽ có một đợt “nhu cầu dồn dập cuối cùng” đẩy giá cước tăng mạnh trong vài tuần tới, sau đó là sự sụt giảm “đáng kể” về khối lượng và giá cước trên tuyến Trung Quốc – Hoa Kỳ khi ngày 2/5 đến gần. Việc phân bổ lại công suất có thể khiến giá cước trên các tuyến khác cũng bị áp lực giảm theo.
Chuyên gia tư vấn ngành vận tải Brinkley Chan phân tích rằng thương mại điện tử “vẫn đang tiếp tục phát triển toàn cầu”, và việc lợi thế chi phí của Trung Quốc trong lĩnh vực này bị xói mòn do thuế quan và thay đổi về de minimis “nhiều khả năng sẽ dẫn đến việc chuyển dịch sản xuất sang các khu vực khác như châu Âu và Đông Nam Á”.
“Điều này có thể ảnh hưởng đến hoạt động vận tải hàng hóa – có thể sẽ diễn ra sớm ngay từ tháng 5 hoặc tháng 6,” ông nói thêm.
Freightos cũng nhấn mạnh rằng nhu cầu ngày càng cao đối với giao hàng nhanh trong thương mại điện tử có thể chính là “cứu cánh” cho vận tải hàng không trước nguy cơ sụp đổ hoàn toàn của giá cước.
TAC đồng tình: “Một số diễn biến thị trường hiện tại dường như là những xu hướng mang tính dài hạn với động lực đủ mạnh để tiếp tục, dù có thể thay đổi hình thức, bất chấp các rào cản thương mại và thuế quan ảnh hưởng đến chi phí.”
Xem thêm: